دعاوی خانوادگی

حق حضانت و ملاقات طفل

حضانت یکی از مهم‌ترین مسائلی است که قانون خانواده به آن پرداخته است. والدینی که به هر علتی از هم جدا زندگی می‌کنند حضانت و ملاقات فرزند از اهمیت زیادی برخوردار است. پدر و مادر هردو مسئول حضانت و سرپرستی فرزندان هستند و وظیفه حفظ سلامتی روحی و جسمی فرزندان در کانونی به نام خانواده تأمین می‌شود.

ولی هرگاه پدر و مادر جدا از هم زندگی کنند قانون برای رعایت مصلحت فرزند، حضانت و حق سرپرستی و ملاقات او را به یکی از پدر و مادر بر اساس تشخیص اینکه کدام یک صالح تر و شایسته‌تر برای چنین وظایفی هستند می‌سپارد.

بدیهی است که در درجه اول پدر و مادر هر دو برای استحکام مبانی خانواده و تربیت فرزندان خود باید یکدیگر همکاری کنند. ولی گاهی بنا به دلایلی ازجمله سؤمعاشرت و سؤرفتار یکی از آن‌ها و ترس از صدمه مالی و جانی مجبور به انتخاب مسکن جداگانه توسط دادگاه می‌شوند.

حضانت فرزندان ( چه دختر چه پسر) تا سن هفت سالگی با مادر می‌باشد مگر اینکه پدر و مادر به نحو دیگری توافق کنند. در صورت اثبات عدم صلاحیت مادر برای حضانت فرزند توسط پدر در دادگاه پدر می‌تواند حضانت را از او بگیرد.

چنانچه پدر از تحویل طفل به مادرش خودداری کند مادر که حق حضانت فرزند را دارد بدون اثبات هیچ امری می‌تواند فرزند را پس بگیرد.

بعد از هفت سالگی حضانت فرزند چه (پسر و چه دختر ) با پدر است مگر اینکه پدر و مادر به نحو دیگری توافق کنند و چنانچه مادر بتواند عدم صلاحیت پدر را برای حضانت طفل اثبات نماید دادگاه بنا به مصلحت تصمیم لازم را می‌گیرد.

حق حضانت بعد از سن بلوغ  حق حضانت تا زمانی است که به سن بلوغ برسد سن بلوغ ۹ سال تمام قمری برای دختر و پانزده سال تمام قمری برای پسر است و بعد از این مدت تعیین می‌کند که با چه کسی زندگی خواهد کرد.

در صورتی که یکی از پدر و مادر فوت کند، حضانت طفل با شخصی که زنده است خواهد بود حتی اگر متوفی پدر طفل باشد و حتی اگر پدر برای طفل قیم و سرپرست تعیین کرده باشد حضانت با مادر خواهد بود.

چنانچه پدربزرگ یا شخصی که متوفی برای سرپرستی فرزند تعیین کرده حضانت مادر را خلاف مصلحت طفل تشخیص بدهد می‌تواند به دادگاه دادخواست تقدیم کرده تقاضای سلب صلاحیت مادر را بنماید.

در صورتی که هر دو پدر و مادر فوت کرده باشند و یا به خاطر اختلال‌های شدید روانی مثل حجر یا جنون قادر به سرپرستی سفر خود نباشند، دادستان تکلیف دارد که برای طفل قیم تعیین کند.

مواردی که موجب صلب صلاحیت از پدر یا مادر می‌شود عبارتند از:

اعتیاد به الکل، مواد مخدر و قمار، فساد اخلاقی و فحشا ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی داشتن مشاغل ضد اخلاقی و وادار کردن طفل به اجبار به فساد و فحشا و گدایی و قاچاق و ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

در صورتی که یکی از والدین که حق حضانت به او سپرده شده است نگهداری طفل امتناع کند دادگاه دیگری را به امر حضانت ملزم می‌کند و در صورتی که الزام مکمل و مؤثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد به خرج مادر تأمین کند.

شخصی که حضانت دارد زمان و مکان مناسب برای ملاقات فرزند را برای طرفی که حضانت ندارد مشخص می‌کند و در صورت اختلاف، تعیین آن با دادگاه می‌باشد.

طرفی که حضانت دارد نمی‌تواند کودک را از محل سکونت خارج کند و در صورت خروج حکم دادگاه الزام می‌شود. مگر اینکه مصلحت خروج طفل را در دادگاه اثبات نماید و دادگاه مصلحت طفل را محرز بداند.

در صورتی که شخصی دارای حضانت است قصد خارج کردن کودک از کشور را داشته باشد و دادگاه مصلحت بداند، طرف دیگر می‌تواند برای تضمین بازگرداندن صغیر مبلغ مناسبی را از دادگاه بخواهد تا از طرف مقابل اخذ کند.